Врана коня явам яз / Μαύρο άλογο ιππεύω

Врана коня явам яз, oдам по невестата
Врана коня явам яз, oдам по невестата
oдам по невестата, дал ке ми я дадат
oдам по невестата, дал ке ми я дадат

Настред село тапан чука, оро се вие
Настред село тапан чука, оро се вие
Оро се вие, мома водеше
Мома водеше, право оро красеше

Татко и я дава, село не я дава
Татко и я дава, село не я дава
село не я дава оти е убава
село не я дава оти е убава

Ке умрам майко, загинам, без неа дома не одам
Ке умрам майко, загинам, без неа дома не одам
В село слуга ке бидам, само неа да земам
В село слуга ке бидам, само неа да земам

************************************

Βράνα κόνια γιάβαμ γιας, όνταμ πο νεβέστατα
Βράνα κόνια γιάβαμ γιας, όνταμ πο νεβέστατα
Όνταμ πο νεβέστατα, νταλ κε μι α ντάδατ
Όνταμ πο νεβέστατα, νταλ κε μι α ντάδατ

Νάστρετ σέλο τάπαν τσσούκα, όρο σε βήε
Νάστρετ σέλο τάπαν τσσούκα, όρο σε βήε
Όρο σε βήε, μόμα βοντέσσε
Μόμα βοντέσσε , πράβο όρο κρασέσσε

Τάτκο η για ντάβα, σέλο νε για ντάβα
Τάτκο η για ντάβα, σέλο νε για ντάβα
Σέλο νε για ντάβα ότι ε ουμπάβα
Σέλο νε για ντάβα ότι ε ουμπάβα

Κε ούμραμ, μάικο, ζαγγήναμ, μπεζ νέα ντώμα νε όνταμ
Κε ούμραμ, μάικο, ζαγγήναμ, μπεζ νέα ντώμα νε όνταμ
Φ σέλο σλούγα κε μπήνταμ, σάμο νέα ντα ζέμαμ
Φ σέλο σλούγα κε μπήνταμ, σάμο νέα ντα ζέμαμ

*****************************************

Μαύρο άλογο ιππεύω εγώ, πηγαίνω στη νύφη
Μαύρο άλογο ιππεύω εγώ, πηγαίνω στη νύφη
Πηγαίνω στη νύφη, άραγε θα μου τη δώσουν;
Πηγαίνω στη νύφη, άραγε θα μου τη δώσουν;

Στη μέση του χωριού τύμπανο χτυπά, ο χορός τυλίγεται
Στη μέση του χωριού τύμπανο χτυπά, ο χορός τυλίγεται
Ο χορός τυλίγεται, μια κοπέλα τον οδηγούσε
Μια κοπέλα τον οδηγούσε, ωραία το χορό στόλιζε

Ο πατέρας της τη δίνει, το χωριό δεν τη δίνει
Ο πατέρας της τη δίνει, το χωριό δεν τη δίνει
Το χωριό δεν τη δίνει, γιατί είναι όμορφη
Το χωριό δεν τη δίνει, γιατί είναι όμορφη

Θα πεθάνω, μάνα, χάνομαι, χωρίς αυτήν σπίτι δεν πηγαίνω
Θα πεθάνω, μάνα, χάνομαι, χωρίς αυτήν σπίτι δεν πηγαίνω
Στο χωριό υπηρέτης θα γίνω, μόνο αυτήν να πάρω
Στο χωριό υπηρέτης θα γίνω, μόνο αυτήν να πάρω

*******************************************

Βούλγαροι από τη Μακεδονία: Ντημήταρ Μπλαγκόεφ / Българи от Македония: Димитър Благоев

Ο Ντημήταρ Νικόλοφ Μπλαγκόεφ (γνωστός και με το προσωνύμιο Ντιάντο) ήταν Βούλγαρος πολιτικός και φιλόσοφος, ιδρυτής του οργανωμένου σοσιαλιστικού κινήματος στη Βουλγαρία και του πρώτου σοσιαλδημοκρατικού κόμματος στα Βαλκάνια. Ασπάστηκε τις μαρξιστικές ιδέες και στα άρθρα του προτείνει την ιδέα για την οργάνωση της εργατικής τάξης και αποδίδει πολιτικό χαρακτήρα στους αγώνες της. Έπαιξε ηγετικό ρόλο στην οργάνωση της συνεργασίας μεταξύ των βαλκανικών Σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων, ενώ ανέπτυξε την ιδέα της Βαλκανικής Ομοσπονδίας.

Νεανικά χρόνια και έναρξη της πολιτικής δράσης.

Γεννήθηκε στο χωριό Ζαγορίτσανη (σημ. Βασιλειάδα) της Καστοριάς (Костурско). Στην αυτοβιογραφία του «Кратки бележки из моя живот» (Σύντομες σημειώσεις από τη ζωή μου) γράφει: ‘Γεννήθηκα στο μακεδονικό χωριό Ζαγορίτσενη, στην Καστοριά. Είναι ένα μεγάλο καθαρά βουλγαρικό χωριό’.

Το 1871 πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου παρέμεινε μέχρι το 1874. Για δύο χρόνια ασχολήθηκε με το εμπόριο υποδημάτων, αλλά αργότερα γράφτηκε στο βουλγαρικό σχολείο της πόλης, όπου ήταν συμμαθητής του Τράικο Κιτάντσεφ. Συνέχισε τις σπουδές του στην Αδριανούπολη (1874-1875), στο Γκάμπροβο (1875-1876) και τη Στάρα Ζαγόρα (1876-1877). Ως φοιτητής υποστηρίζει την Απριλιανή εξέγερση (εξέγερση των Βουλγάρων κατά του οθωμανικού ζυγού) και κατά τη διάρκεια του βουλγαρικού απελευθερωτικού πολέμου εντάσσεται στην πολιτοφυλακή και βοηθάει τα ρωσικά στρατεύματα. Μετά το 1878 θα εργαστεί για λίγο σε αποθήκη καπνού στο Σβιστόφ.

Αργότερα πήγε να σπουδάσει στο γυμνάσιο της Οδησσού (1879-1880) και το 1881 στο Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης. Εκεί ξεκίνησε να μελετά τη μαρξιστική βιβλιογραφία και συγκρότησε μία από τις πρώτες σοσιοαλδημοκρατικές οργανώσεις στη Ρωσία, την αποκαλούμενη «ομάδα Μπλαγκόεφ»

Αυτή η ομάδα εξέδιδε ως όργανό της την εφημερίδα ‘Рабочий’, η οποία αποτελούσε όργανο της ομάδας και βήμα έκφρασης σοσιαλιστικών ιδεών. Σε αυτήν ο Μπλαγκόεφ δημοσίευσε τα πρώτα άρθρα του. Η ομάδα έχει επαφές με τους οπαδούς της Ρώσου σοσιαλδημοκράτη Γκεώργκη Πλεχάνοφ στη Γενεύη. Το 1885 ο Μπλαγκόεφ συνελήφθη για την επαναστατική του δράση και απελάθηκε από τη Ρωσία.


Επιστροφή στη Βουλγαρία και η δημιουργία του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος

Λίγο μετά την επιστροφή του στη Βουλγαρία ο Μπλαγκόεφ άρχισε να δημοσιεύει το σοσιαλιστικό περιοδικό ‘Съвременний показател’ (Σύγχρονος δείκτης). Το 1886 έγραψε το βιβλίο "Οι Απόστολοί μας" που επικεντρώνεται στις δημοκρατικές και επαναστατικές απόψεις του Λιούμπεν Καραβέλοφ και του Χρήστο Μπότεφ. Στα επόμενα χρόνια εργάζεται ως δάσκαλος σε διάφορες πόλεις σε όλη τη χώρα, αλλά απολύθηκε πολλές φορές για τις απόψεις του. Το 1890 εγκαταστάθηκε στο Βελίκο Τίρνοβο. Πιστεύεται ότι αυτή είναι η εποχή, όπου ο Μπλαγκόεφ διαμορφώνει επιτέλους στην μαρξιστικές απόψεις του και καταλήγει στην ιδέα της δημιουργίας ενός κόμματος της εργατικής τάξης.

Το καλοκαίρι του 1891 ο Μπλαγκόεφ συμμετέχει στην οργάνωση του συνεδρίου του Βουλγαρικού Σοσιαλιστικού Δημοκρατικού Κόμματος στη περιοχή Μπουζλούντζα. Στο τέλος του ίδιου έτους εξέδωσε το βιβλίο "Τί είναι ο σοσιαλισμός και υπάρχει χώρος για αυτόν στην πατρίδα μας;". Πρόκειται για την πρώτη μαρξιστική πραγματεία στη Βουλγαρία.

Το 1892 δημοσίευσε το φυλλάδιο ‘Σοσιαλισμός και τα καθήκοντα της βουλγαρικής εργατικής τάξης’. Την 1η Νοεμβρίου του ιδίου έτους στο Τίρνοβο με τη συνεργασία του Νικόλα Γκάμπροφσκι αρχίζει να βγάζει την εφημερίδα-όργανο του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος ‘Работник’ (Εργάτης). Στις σελίδες της ο Μπλαγκόεφ τόνιζε την ανάγκη να σύνδεσης του σοσιαλιστικού κινήματος με το εργατικό και της συγκρότησης της εργατικής τάξης σε ένα πολιτικό κόμμα. Στις σελίδες της εφημερίδας ‘Εργάτης’ ο Μπλαγόεφ ασκεί κριτική κατά εκπροσώπων της μεσαίας τάξης (народники) στη Βουλγαρία, που υποστηρίζουν ότι στη Βουλγαρία δεν μπορεί να συγκροτηθεί μια εργατική τάξη.

О Μπλαγκόεφ υπέστη συνεχείς διώξεις από το καθεστώς Σταμπόλοφ και το 1893 συνελήφθη και φυλακίσθηκε στη Μπιάλα Σλάτινα. Εκεί τον βρίσκει η πτώση του Σταμπόλοφ το Μάιο του 1894. Λίγο αργότερα εγκαταστάθηκε στη Φιλιππούπολη/Πλόβντιφ, όπου έγινε δάσκαλος στο γυμνάσιο αρρένων της πόλης.

Το 1894 το Βουλγαρικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα αποφάσισε να ενώσει τις δυνάμεις του με το Βουλγαρικό Εργατικό Δημοκρατικό Κόμμα. Το νέο κόμμα ονομάστηκε Βουλγαρικό Σοσιαλδημοκρατικό Εργατικό Κόμμα. Ωστόσο το κόμμα ταλανίζεται από την εσωτερική ιδεολογική διαμάχη μεταξύ των μαρξιστών με επικεφαλής τον Μπλαγκόεφ και των μεταρρυθμιστών όπως ο Kρίστιου Ρακόφσκι και ο Γιάνκο Σακάζοφ. Το 1897 ο Μπλαγκόεφ άρχισε να δημοσιεύει το περιοδικό «Ново Време» (Νέα Εποχή) που εξέδιδε σχεδόν μέχρι το τέλος της ζωής του. Εξαιτίας των μαρξιστικών του δημοσιεύσεων απολύθηκε και πάλι από τη δουλειά του.

Το 1899 εξελέγη βουλευτής, αλλά η εκλογή του ακυρώνεται. Επανεκλέγεται το 1902. Από τις σελίδες της εφημερίδας του και από το βουλευτικό βήμα ο Μπλαγκόεφ ασκεί δριμεία κριτική όχι μόνο στις αστικές κυβερνήσεις, αλλά και στους μεταρρυθμιστές του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος.

Αυτό τελικά οδηγεί στη διάσπαση του κόμματος στα δύο. Ο Μπλαγκόεφ είναι επικεφαλής του κόμματος των ‘αριστερών σοσιαλιστών’, η οποίοι εμμένουν στις μαρξιστικές τους θέσεις.

Το 1904 με πρωτοβουλία του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (αριστεροί σοσιαλιστές) και προσωπικά του Μπλαγκόεφ, ιδρύεται η ОPСС, η πρώτη συνδικαλιστική οργάνωση στη Βουλγαρία. H OPCC οργανώνει μεγάλες απεργίες ενάντια στις άσχημες συνθήκες εργασίας το 1906 και το 1909.

Το 1910 ηγείται της αντιπροσωπείας του κόμματος στο συνέδριο της Β’ Διεθνούς στην Κοπεγχάγη.

Την περίοδο 1911-1915 διετέλεσε δημοτικός σύμβουλος στη Σόφια.

Προσέγγιση με τους μπολσεβίκους

Ως ηγέτης του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (αριστεροί σοσιαλιστές) ο Μπλαγκόεφ χαιρέτισε τη ρωσική επανάσταση του 1905-1906 και οργανώθηκαν σε ολόκληρη τη Βουλγαρία έρανοι υπέρ της. Αυτή ήταν μια πολύ σημαντική στιγμή στην ιστορία του κόμματος και του Μπλαγκόεφ, γιατί σηματοδότησε την έναρξη μιας εναρμόνισης με τους Ρώσους μπολσεβίκους. Ωστόσο, ο Μπλαγκόεφ δεν αποδέχεται ορισμένα δόγματα του λενινισμού και παραμένει στις μαρξιστικές του θέσεις. Πιστεύει ότι η επανάσταση θα νικήσει πρώτα στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες και άρα στη Βουλγαρία, προς το παρόν, δεν θα πρέπει να προετοιμάζεται επανάσταση. Δεν μετοχών της συμμαχίας των εργαζομένων, αγροτών, στο όνομα της επανάστασης.


Βαλκανικοί και Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος.

Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων (1912-1913) και του Α’ Παγκσμίου Πολέμου (1914-1918) ο Μπλαγκόεφ και το κόμμα του υποστήριξε γενικά αντιπολεμικές θέσεις. Δημοσιεύσει άρθρα για το μακεδονικό ζήτημα, για το οποίο προτείνει ως μόνο δίκαιο και ειρηνικό τρόπο επίλυσης τη δημιουργία μιας «Βαλκανικής Ομοσπονδίας». Αυτές τις ιδέες προώθησε κατά την πρώτη (1909) και τη δεύτερη (1915) συνδιάσκεψη των βαλκανικών σοσιαλιστικών κομμάτων.

Το 1913 επανεξελέγη βουλευτής και τίθεται κατά της συμμετοχής της Βουλγαρίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Μπλαγκόεφ χαιρέτησε με μεγάλο ενθουσιασμό την Οκτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία και την άνοδο των μπολσεβίκων στην εξουσία και έγραψε πολλά άρθρα για να τους υποστηρίξει.

Υπό την ηγεσία του Μπλαγκόεφ 1919 το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (αριστεροί σοσιαλιστές) συμμετέχει στην Β’ και Γ’ Διεθνή και μετονομάζεται σε Βουλγαρικό Κομμουνιστικό Κόμμα (αριστεροί σοσιαλιστές). Το κόμμα εξέδωσε προγραμματική δήλωση σύμφωνα με το πνεύμα του λενινισμού, όπου αποδεικνύεται το πέρασμά του στις λενινιστική θέσεις των μπολσεβίκων. Ο ίδιος ο Μπλαγκόεφ πάντως μέχρι το τέλος της ζωής του δεν αποδέχτηκε πλήρως το λενινισμό.

Μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1923 σχεδόν αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική δράση λόγω της προχωρημένης ηλικίας του. Πέθανε στις 7 Μαϊου 1924 στη Σόφια.

Ήταν παντρεμένος με τη Βέλα Μπλαγκόεβα, αδερφή του πολιτικού Γκεώργκη Ζίφκοφ και του εκπαιδευτικού Νικόλα Ζίφκοφ, δημιουργού του παλαιού εθνικού ύμνου της Βουλγαρίας. Έκαναν 4 παιδιά, εκ των οποίων τα 3 δραστηριοποιήθηκαν πολιτικά με την αριστερά.

Προς τιμήν του η πόλη Γκόρνα Τζουμαγιά στη ΝΔ Βουλγαρία μετονομάστηκε σε Μπλαγκόεβγκραντ.

Слушай как шумaт шумите / Άκου πώς θροϊζουν οι βελανιδιές

Слушай как шумат шумите, буките
Слушай как шумат шумите, буките
Слушай как шумат шумите
плачат за войводата, капeтанот
Слушай как шумат шумите
плачат за войводата, капетанот

Другари верни другари, другари
Другари верни другари, другари
кога кай село минете
со коне да не тропате,аман, тропате
Кога кай село минете
со пушки да не фърлате, аман, фърлате

Да не ве чуе майка ми старата
Да не ве чуе майка ми старата
да не ве чуе майка ми
ке ве праша за мене, аман, за мене
Да не ве чуе майка ми
ке ве праша за мене, аман, за мене

Каде е син ми Костадин, Костадин
Каде е син ми Костадин, Костадин
каде е син ми Костадин
Костадин войводата капетанот
Каде е син ми Костадин
Костадин войводата капетанот

Син ти се майко ожени, ожени
Син ти се майко ожени, ожени
син ти се майко ожени
за една Македонка поробена
Син ти се майко ожени
за една Македонка поробена

********************************

Σλούσσαη κακ σσούματ σσούμητε, μπούκητε
Σλούσσαη κακ σσούματ σσούμητε, μπούκητε
Σλούσσαη κακ σσούματ σσούμητε
πλάτσσατ ζα βοϊβόντατα, καπετάνοτ
Σλούσσαη κακ σσούματ σσούμητε
πλάτσσατ ζα βοϊβόντατα, καπετάνοτ

Ντρουγκάρη βέρνη ντρουγκάρη, ντρουγκάρη
Ντρουγκάρη βέρνη ντρουγκάρη, ντρουγκάρη
Κόγκα κάι σέλο μίνετε
σο κόνι ντα νε τρόπατε, αμάν, νε τρόπατε
Κόγκα κάι σέλο μίνετε
σο πούσσκη ντα νε φάρλατε, αμάν, φάρλατε

Ντα νε βε τσσούε μάικα μη στάρατα
Ντα νε βε τσσούε μάικα μη στάρατα
Ντα νε βε τσσούε μάικα μη
κε βε πράσσα ζα μένε, αμάν, ζα μένε
Ντα νε βε τσσούε μάικα μη
κε βε πράσσα ζα μένε, αμάν, ζα μένε

Κάντε ε σιν μη Κωσταντίν, Κωσταντίν
Κάντε ε σιν μη Κωσταντίν, Κωσταντίν
Κάντε ε σιν μη Κωσταντίν
Κωσταντίν βοϊβόντατα, καπετάνοτ
Κάντε ε σιν μι Κόσταντιν
Κωσταντίν βοϊβόντατα καπετάνοτ

Σιν τη σε μάικο οζζένη, οζζένη
Σιν τη σε μάικο οζζένη, οζζένη
Σιν τη σε μάικο οζζένη
Ζα έντνα Μακεντόνκα πορομπένα
Σιν τη σε μάικο οζζένη
Ζα έντνα Μακεντόνκα πορομπένα

*********************************

Άκου πώς θροΐζουν οι βελανιδιές, οι οξυές
Άκου πώς θροΐζουν οι βελανιδιές, οι οξυές
Άκου πώς θροΐζουν οι βελανιδιές
Κλαίνε για τον οπλαρχηγό, τον καπετάνιο
Άκου πως θροΐζουν οι βελανιδιές
Κλαίνε για τον οπλαρχηγό, τον καπετάνιο

Σύντροφοί μου, πιστοί σύντροφοι, σύντροφοι
Σύντροφοί μου, πιστοί σύντροφοι, σύντροφοι
Όταν από το χωριό περνάτε
με τ’άλογα να μη θορυβείτε, αμάν, μη θορυβείτε
Όταν από το χωριό περνάτε
με τα όπλα να μη ρίχνετε, αμάν, ρίχνετε

Να μην σας ακούσει η μάνα μου η γριά
Να μην σας ακούσει η μάνα μου η γριά
Να μην σας ακούσει η μάνα μου
θα σας ρωτήσει για μένα, άμαν, για μένα
Να μην σας ακούσει η μάνα μου
θα σας ρωτήσει για μένα, αμάν, για μένα

Πού είναι ο γιος μου ο Κωσταντίν, ο Κωσταντίν
Πού είναι ο γιος μου ο Κωσταντίν, ο Κωσταντίν
Πού είναι ο γιος μου ο Κωσταντίν
Ο Κωσταντίν, ο οπλαρχηγός, ο καπετάνιος
Πού είναι ο γιος μου ο Κωσταντίν
Ο Κωσταντίν, ο οπλαρχηγός, ο καπετάνιος

Ο γιος σου, μάνα, παντρεύτηκε, παντρεύτηκε
Ο γιος σου, μάνα, παντρεύτηκε, παντρεύτηκε
Ο γιος σου, μάνα, παντρεύτηκε
με μια Μακεδόνισσα σκλαβωμένη
Ο γιος σου, μάνα, παντρεύτηκε
με μια Μακεδόνισσα σκλαβωμένη

Го фатиле клети турци / Πιάσανε οι καταραμένοι Τούρκοι

*************************
Го фатиле клети турци
едно моме най-убаво
едно моме най-убаво, най-убаво
най-убаво у селото

Му и върдзале двете раце
Двете раце на опаку
Му и върдзале двете раце, двете раце
Двете раце на опаку

Кажи кажи малой моме
Кай се крие Гоце Делшев
Кажи кажи малой моме най-убаво
Кай се крие Гоце Делшев

И да умрам клети Турци
язка Гоце не кажувам
ида умрам клети Турци, да загинам
язка Гоце не кажувам
******************************

Γκο φατίλε κλέτη Τούρτση
Έντνο μόμε ναϊουμπάβο
Έντνο μόμε ναϊουμπάβο, ναϊουμπάβο
Ναϊουμπάβο ου σέλοτο

Μου η βαρτζάλε ντβέτε ράτσε
Ντβέτε ράτσε να οπάκου
Μου η βαρτζάλε ντβέτε ράτσε, ντβέτε ράτσε
Ντβέτε ράτσε να οπάκου

Κάζζι κάζζι μάλοϊ μόμε
Κάι σε κρήε Γκότσε Ντέλτσσεφ
Κάζζι κάζζι μάλοϊ μόμε ναϊουμπάβο
Κάι σε κρήε Γκότσε Ντέλτσσεφ

Η ντα ούμραμ κλέτη Τούρτση
Γιάσκα Γκότσε νε καζζούβαμ
Η ντα ούμραμ κλέτη Τούρτση, ντα ζαγκίναμ
Γιάσκα Γκότσε νε καζζούβαμ
******************************

Πιάσανε οι καταραμένοι Τούρκοι
Ένα κορίτσι, το ομορφότερο
Ένα κορίτσι το ομορφότερο, το ομορφότερο
Το ομορφότερο στο χωριό

Του δέσανε τα δυο χέρια
Τα δυο χέρια από πίσω
Του δέσανε τα δυο χέρια, τα δυο χέρια
Τα δυο χέρια από πίσω

Λέγε, λέγε, μικρό κορίτσι
Πού κρύβεται ο Γκότσε Ντέλτσεφ
Λέγε, λέγε, μικρό κορίτσι, το ομορφότερο
Πού κρύβεται ο Γκότσε Ντέλτσεφ

Και να πεθάνω, καταραμένοι Τούρκοι
Εγώ τον Γκότσε δεν αποκαλύπτω
Και να πεθάνω, καταραμένοι Τούρκοι, να χαθώ
Εγώ τον Γκότσε δεν αποκαλύπτω

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *